In Finland zijn er meer dan 55.000 schuilkelders en bunkers waar de bevolking naartoe kan vluchten in geval van nood. Geen overbodige luxe, want de geschiedenis leert dat de bewoners van het land altijd op hun hoede moeten zijn.
Een groot deel van deze schuilkelder vind je in hoofdstad Helsinki. Deze stad in het zuiden van Finland beschikt over 5.500 schuilkelders waar in totaal negenhonderdduizend mensen kunnen schuilen. Dat is de hele bevolking van de stad en dan is er nog meer dan voldoende ruimte voor passanten en toeristen.
Ik mocht in de zomer van 2023 een kijkje nemen in een van de grootste schuilkelders van het land en kreeg een rondleiding door de ondergrondse stad. Het werd een belevenis om nooit te vergeten. Je ziet het in bovenstaande video.
Eerder schreef ik ook voor De Telegraaf een uitgebreide reportage over het Finse schuilkelderstelsel en voorbereidingen op een noodsituatie. Je leest dit artikel hier.
Heb je na het zien van de video en het lezen van mijn artikel nog vragen? Hieronder geef ik je nog wat meer achtergrond over de Finse schuilkelders.
Waarom heeft Finland zoveel schuilkelders en bunkers?
Finland heeft lang moeten vechten voor zijn onafhankelijkheid en is eeuwenlang overheerst door zijn buren. Daardoor weten ze dat ze nooit echt veilig zullen zijn en bereiden zich ondergronds voor op een nieuw noodscenario.
Dat ze niet veilig zijn dat weten ze al eeuwen. Dit begint in de dertiende eeuw als de Zweden besluiten dat Finland tot hun grondgebied moet behoren. Vijf eeuwen lang hebben is het huidige Finse grondgebied eigendom van het Zweedse Rijk.
Finland blijkt in de eeuwen die volgen niet meer dan een bal die van de ene naar de andere kant wordt gegooid. In 1809 neemt het Russische rijk namelijk, na de Finse oorlog tussen Zweden en Rusland, de heerschappij over.
Als vervolgens in Sovjet-Unie een revolutie uitbreekt, zien de Finnen hun kans schoon en roepen in 1917 de onafhankelijkheid uit. Voor het eerst in eeuwen zijn de Finnen baas in eigen land.
Dan zou je misschien denken dat de Finnen eindelijk hebben wat ze willen. Maar nee. Nog geen jaar later breekt de Finse burgeroorlog uit, waarbij de ‘rode socialisten’ vechten tegen de ‘witte conservatieven’. De conservatieven winnen en het is eindelijk voor een jaar of tien rustig.
En dan breekt de Finse Winteroorlog uit.
Hoe de Finse winteroorlog tot de bouw van de schuilkelders leidde
In 1939 kwam Finland in oorlog met de toenmalige Sovjet-Unie. De Russen wilden het Fins grondgebied inlijven, ze waren van mening dat dit land hun toebehoorde. Maar hadden daarbij niet gerekend op de enorme weerstand van de Finnen.
Tot twee keer toe weerde het veel kleinere Finse leger de machtige Russen af. Ze werden daarna wel gedwongen om vredesverdragen te ondertekenen en verloren grondgebied langs de oostgrens.
Finland deelt een grens van 1.340 kilometer met Rusland en is zich dus altijd bewust van de gevaren die er in het Oosten schuilen.
Daarom beginnen de Finnen in de jaren veertig met het bouwen van zijn ondergrondse schuilkelderstelsel.
Hoeveel schuilkelders zijn er nu in Finland?
In totaal zijn er nu 55.000 schuilkelders in Finland. Je vindt deze in verschillende grote en maten. In de ene schuilkelder is er ruimte voor nog geen honderd personen, in de ander kunnen er wel tienduizend tegelijk schuilhouden.
De Finse wet verplicht dat elk gebouw met een oppervlakte groter dan 1.200 vierkante meter over een schuilkelder beschikt. Dus elke school, ziekenhuis, appartementengebouw van een beetje serieuze grote heeft een schuilkelder. Voor bedrijfspanden geldt een minimale oppervlakte van 1.500 vierkante meter.
En dan zijn er ook nog de megaschuilkelders. Deze enorme ondergrondse complexen zijn diep onder het harde grondgesteente gehakt en bieden plaats voor duizenden mensen. In hoofdstad Helsinki vind je zestig van deze megacomplexen.
Wat gebeurt er met de schuilkelders in Finland als er geen ramp is?
Als er geen ramp is worden de grote schuilkelders in Finland voor andere doeleinden gebruikt. De meeste van deze enorme complexen worden uitgebaat door ondernemers die ieder een eigen invulling hieraan geven.
Zo vind je in Helsinki een schuilkelder onder een ondergrondse kerk, is er een ingericht als kartbaan, zwembad, sporthal en kinderspeelparadijs. De metrostations en veel parkeerplaatsen in Helsinki kunnen in geval van nood ook in gebruik genomen worden als schuilkelder.
Foto copyright: Bas van Brecht/Nordic Dutchman
De ondernemer is verantwoordelijk voor de schuilkelder en moet in geval van nood binnen 72 uur deze leeg kunnen ruimen. Ondertussen zorgt de overheid voor het dagelijkse onderhoud en trainen ze vrijwilligers die kunnen helpen in geval van nood.
Gelukkig hebben de Finnen de schuilkelders al sinds 1945 niet meer hoeven te gebruiken.
Wat mag je wel en wat mag je niet meenemen in een Finse bunker?
Er wordt van je verwacht dat je drie dagen op eigen kracht kan overleven in een schuilkelder in Finland. Alle Finnen moeten een 72-uur noodpakket in huis hebben. In dit pakket zit bijvoorbeeld eten, snacks, water, medicijnen en alle andere zaken die jij denkt nodig te hebben in het geval van een noodsituatie. Ook een deken en kussen zal je van huis mee moeten nemen.
Je mag geen drugs, alcohol of vuurwapens meenemen naar de schuilkelder. Ook je huisdier zal je thuis achter moeten laten. Ook hier is geen plaats voor ondergronds.
Sigaretten heb je ook niet veel aan, er is geen rookruimte.
Hoe weet je waar in Finland de schuilkelders zich bevinden?
Je herkent de Finse schuilkelders aan het internationale symbool voor burgerbescherming. Dit is een blauwe driehoek tegen een oranje achtergrond.
Ben je op zoek naar een schuilkelder in Helsinki? Dan kan je op de website van Finland terecht. Daar vind je een overzichtskaart van alle schuilkelders in de Finse hoofdstad.
