De Zweedse paasheksen en onnozele Nederlander 

‘Glad Påsk’, slist ze tussen haar heksentandjes. Gelukkig spreek ik inmiddels een redelijk woordje Zweeds en weet dus dat het grietje mij een vrolijk Pasen wenst. Heel vrolijk voel ik mij op dat moment niet, eerder verward.

Dat wordt niet minder als ik op het papier kijk wat ik in mijn handen krijg gedrukt. Een knalgeel kuiken staart mij aan vanuit zijn halve eierdop, konijntjes dartelen eromheen en de zon lacht mij toe. Dat doen ook de heksjes op de drempel.

Ik maak een knikje met mijn hoofd, forceer een glimlach, mompel ‘Glad Påsk’ terug en sluit snel de deur.

‘Wat doe je nou’, roept mijn vriendin van achter uit de gang.
Met snelle stappen loopt ze op mij af, passeert en opent de deur weer. Ik wil haar nog waarschuwen, maar het is al te laat. 

De heksenbende staat nog altijd op hun plek, maar de vrolijke lach is verdwenen. De gezichtjes staan strak, bij het kleinste heksje zie ik zelfs een traan over haar wang glijden.
‘Het was mijn mooiste tekening’, stamelt ze. 
Mijn vriendin pakt de tekening uit mijn handen en bekijkt deze.  
‘Hij is inderdaad heel erg mooi’, zegt ze, ‘wacht maar even’, en loopt de keuken in. 
Als ze terugkomt, overhandigt ze ieder heksje een zakje met snoep. Het meisje veegt met haar mouw de tranen weg en de lach keert terug. 

Als de heksjes gevlogen zijn kijkt mijn vriendin mij hoofdschuddend, maar met een glimlach aan. Pas dan hoor ik over de Zweedse traditie van de paasheksen, of zoals ze die in Zweden noemen: de Påskkärring. Over hoe de kinderen in Zweden op de donderdag voor Pasen langs de deuren gaan. Maar waarom in vredesnaam als heksen?

Dat gaat helemaal terug tot de 17e eeuw, legt ze uit. Wanneer op Witte Donderdag een grote groep vrouwen afreist voor een feest in het plaatsje Blåkulla. Hier denken ze allemaal lekkernijen voorgeschoteld te krijgen, maar op het menu blijken kikkers, slangen en padden te staan. 
Een paar dagen later, met Pasen, keren de vrouwen terug en staat ze nog een onaangename verrassing te wachten. Ze worden ervan beschuldigd het huis van de duivel te hebben bezocht. Tijdens de heksenprocessen die volgen belanden honderden van deze ‘heksen’ op de brandstapel.

Niet echt een vrolijk achtergrond verhaal voor een kinderfeestje lijkt mij zo. En op de vraag waarom dit ruim driehonderd jaar later ertoe leidt dat kinderen met tekeningen snoep komen ophalen moet ze mij dan ook het antwoord schuldig blijven. De traditie is al eeuwenoud, legt ze uit. Al waren het vroeger geen kinderen, maar jongeren en volwassenen die zich verkleedden.

Sinds de twintigste eeuw werd het een traditie voor kinderen waar ook mijn vriendin met veel plezier op terugkijkt. Urenlang zat ze samen met een vriendinnetje aan de eettafel tekeningen te maken. Wanneer die af waren hielpen haar ouders met hun outfit, het schminken van hun gezichtjes en gingen ze vervolgens als heksjes de wijk in en de deuren langs.

Gelukkig voor hen zijn ze daarbij nooit op een onnozele Nederlander gestuit. Dat scheelt weer een trauma.