Vreugdevuren, koren, wildwaterraften en zwaaien met hoedjes
Walpurgis is het feest van de lente en het licht en de Zweden vieren dit elk jaar op 30 april. In Nederland kennen we het als Walpurgis, maar in Zweden noemen ze het Valborg. Door het hele land zijn er festiviteiten. Maar waar komt de traditie van Valborg eigenlijk vandaan?
Bekijk hieronder een video van mijn bezoek aan de Valborgsmässoafton waarin ik je meer vertel over de herkomst en de tradities van dit feest. Onder de video vind je nog veel meer informatie over Walpurgis en hoe de Zweden het vieren.
Geschiedenis van Walpurgis en Valborg
De traditie van Valborg is al eeuwenoud en begon nog voordat het christendom in Zweden arriveerde. In de 14e eeuw was er in Zweden een feest dat veel lijkt op het huidige Valborg.
In Zuid-Zweden trokken jongeren dansend en zingend langs de deuren om geld in te zamelen voor het Meifeest dat deel uitmaakte van de mei- en pinkstervieringen. Om de aandacht te trekken, maakten ze zoveel mogelijk herrie. In eerste instantie gebruikten ze hiervoor kerkklokken, maar die werden verboden omdat ze teveel kabaal gaven. Om toch de aandacht te trekken, besloten ze om grote vuren te ontsteken.
Walpurgis tijdens het christendom
Rond het jaar 1000 kregen de christenen voet aan de grond in Zweden en kwam het feest vanuit Duitsland overgewaaid. Dit veranderde ook de invulling van het Valborg-feest. Ze namen het feest en een aantal van zijn gebruiken over, maar veranderden de betekenis. Vanaf dat moment is Valborg een feest waarop ze het kwaad verdrijven. In die zin lijkt het op de traditie van de paasheksen.
Men geloofde dat heksen in de nacht van Valborg, van 30 april op 1 mei, op bezems of geiten naar oude offerplaatsen reden. Daar zouden ze hun duivelse praktijken uitvoeren. Terwijl tijdens Valborg het vuur werd ontstoken, maakten de aanwezigen flink lawaai door te schreeuwen, schieten en blazen op hun hoorns. Dit zou de kwade geesten en heksen moeten verdrijven.
Heilige Walburga
De naam Valborg komt van de katholieke heilige Walpurgis, die rond het jaar 710 in Engeland werd geboren en door Bonifatius werd opgeroepen om te helpen bij de kerstening van de Duitsers. Hier wordt Walburga non bij een klooster in Heidenheim en later ook kloosteroverste.
In 779 overlijdt Walburga. Ze wordt begraven in Heidenheim. Honderd jaar later verplaatsen ze haar as naar het Duitse plaatsje Eichstattt en plaatsen ze haar botten in een rotsspleet. Volgens de overlevering begon er vervolgens een geneeskrachtige olie uit de spleet te stromen, wat vele pelgrims naar haar begraafplaats trok.
Verjaardag Zweedse koning op Valborg
Tegenwoordig is Valborg een populair feest in heel Zweden. Overal zijn er bijeenkomsten waarbij vrienden en familie samenkomen voor barbecues, borrels en picknicks. Bij de officiële vieringen zijn er vaak vreugdevuren en zingen Zweedse koren typische Valborg liederen.
Tijdens Valborg wapperen er ook veel Zweedse vlagen in de steden. Deze zijn vooral bedoeld om ook de verjaardag van koning te vieren. Koning Carl Gustaf is namelijk op 30 april 1946 geboren en viert zijn verjaardag dus op dezelfde dag als het Valborg feest plaatsvindt.
De dag na Valborg is een officiële feestdag in Zweden. Deze dag noemen ze ‘Första Maj’. Op deze dag vinden er voornamelijk in de grote steden veel demonstraties plaats om op te komen voor de arbeidersrechten.
Walpurgis in Stockholm, Uppsala en Lund
In studentensteden Uppsala en Lund is Valborg een gigantisch feest wat al dagen voor het officiële feest begint.
Waar het Valborg feest in veel steden en dorpen een heel traditioneel karakter heeft, is het in deze steden vooral een enorm evenement.
De vieringen voor de officiële dag staan bekend als ‘kvalborg’ en ‘skvalborg’. Tijdens deze dagen zetten de studenten hun studentenpet op en doen mee aan festiviteiten via hun studentenverenigingen.
Fakkeloptocht in Stockholm
In hoofdstad Stockholm zijn er vele vieringen door de hele stad. De grootste vieringen vind je bij (dieren)park Skansen en in de oude stad van Stockholm (Gamla Stan).
In Stockholm zijn er vanaf halverwege de middag veel activiteiten en staan er kraampjes met eten en drinken. Om 21.00 wordt ontsteken ze hier een groot vuur. Op de achtergrond is de fraaie skyline van Stockholm te zien. Voorafgaand aan het ontsteken van het vuur is er een voorjaarstoespraak en maakt een studentenkoor muziek.
De andere grote Valborg viering in Stockholm vindt plaats in Gamla Stan. Hier vertrekt rond 20.00 een grote fakkeloptocht vanaf het plein Stortoget naar een plein waar het standbeeldje van de Zweedse muzikant Evert Taube staat. Ook op deze plek ontsteken ze een groot vuur.
Raften in Uppsala
De Valborg traditie in Uppsala begint in de 19de eeuw als een groep studenten naar de top van de heuvel met het kasteel Slotssbacken loopt. Vanaf deze heuvel hebben ze een mooi uitzicht op de nabijgelegen velden en kunnen ze de vuren aanschouwen.
Ze hebben, uiteraard, wat drank met zich meegenomen en heffen het glas op de koning. Een traditie is geboren, want in de jaren daarop sluiten steeds meer studenten zich aan bij de groep en krijgt het een officieel karakter.
Vandaag de dag gaan er elk jaar meer dan honderdduizend mensen de straten op in Uppsala om het feest te vieren.
Het begint al vroeg in de ochtend met een raftcompetitie waarbij studenten op gammele, zelfgebouwde vlotjes over de Fyrisån rivier peddelen. Deze rivier loopt dwars door de stad en langs de kant staat het dan ook elk jaar vol met duizenden toeschouwers. De deelnemers moeten met hun vlotten langs twee watervalletjes en alleen de best gebouwde vlotten zijn daar tegen bestand.
Wuiven met de petten
Later in de middag verzamelt iedereen zich bij universiteitsgebouw ‘Carolina Rediviva’ gebouw. Hier zetten tienduizenden om klokslag 15.00 tegelijk hun studentenpet op.
De studentenpet is een pet die elke jongere aanschaft op het moment dat ze eindexamen doen voor de middelbare school. Zodra het eindexamen gehaald is, mag je de pet opzetten. Met Valborg zet iedereen, jong en oud, deze dus opnieuw op. De vice-rector van de universiteit geeft vanaf het balkon van het universiteitsgebouw het startschot.
Hij zet zijn pet op en wuift ermee naar de zon. De duizenden voor hem op het plein volgen zijn voorbeeld.
In de avond wordt er door de studenten vooral gefeest in het Ekonomikumpark. Duizenden studenten pakken zich hier de hele dag samen op kleedjes en klapstoeltjes met drank en muziek.
Het feest eindigt met grote vreugdevuren op verschillende plaatsen in de stad. Het grootse vuur wordt ontstoken aan de rand van de stad in Gamla Uppsala.
Touwtrekken in Lund
De eerste Valborg in Lund werd al in 1668 gevierd. Destijds heette het feest daar nog ‘de laatste aprilviering’. Vanaf de 19e eeuw organiseerden de studentenverenigingen hun eigen Valborgvieringen.
In het Lundagård-park kwamen de studenten samen en hielden drinkspelletjes en zongen liedjes. Het evenement groeide met het jaar en er werd steeds meer alcohol gedronken.
Om die reden voegden de universiteiten in 1928 sportwedstrijden, waaronder touwtrekken, aan het programma toe. Zo moest het feest niet alleen maar bekend komen te staan voor het drinkgelag.
Vandaag de dag is de grootste Valborg viering in het Stadsparken park in Lund. Hier wordt gezongen door koren, zijn er toespraken en wordt een groot vuur ontstoken.
